دولت یا شرکت، داده در مالکیت کیست؟
حاکمیت داده در مالکیت کیست؟ این سوال زمانی اهمیت پیدا میکند که بدانیم کلان دادهها هم میتوانند روی انتخاب نوع همبرگری که در منوی رستوران میبینیم و هم روی سرنوشت جنگ روسیه و اوکراین تاثیر بگذارند.
آکادمی لایفوب به تازگی یک گفتگوی زنده با موضوع «حاکمیت داده و داده در مالکیت کیست؟» و با حضور مهدی فیروزآبادی پژوهشگر دکتری علوم شناختی به میزبانی محمدعلی دادگسترنیا مدیر آموزش و پژوهش شركت لایفوب برگزار کرده است.
پیشنهاد میکنیم اگر در گفتگوی زنده حضور نداشتید، ابتدا ویدئوی ضبظ شده آن را تماشا کنید و سپس به ادامه گزارش (داده در مالکیت کیست؟) مراجعه کنید.
مشاهدهٔ ویدئوی گفتگوی حاکمیت داده داده در مالکیت کیست؟👇
در این پست بلاگ (داده در مالکیت کیست؟) به موضوعات زیر میپردازیم:
-
حاکمیت داده چیست؟
-
حاکمیت با داده چه تفاوتی با حاکمتی بر داده دارد؟
-
سیاستها برای دسترسی به داده چیست؟
با ظهور شبکههای اجتماعی بحث کلاندادهها پررنگتر از گذشته شد. آنطور که مهدی فیروزآبادی میگوید دیگر قرار نیست با نشستن در آزمایشگاه و تستهای بالینی بفهمیم که اتفاقات و پدیدههای اجتماعی چه تاثیری بر روان و رفتار ما دارند. فیروزآبادی میگوید: « با ظهور شبکه های اجتماعی و فعالیت کاربران در آن به نوعی همه در آزمایشگاهی قرار گرفتند و رفتار آنها قابل سنجش شد.»
حالا این گنج ارزشمند که حاوی اطلاعات رفتاری و شخصی میلیونها کاربر در دنیاست در دستان چه کسانی است و آنها چگونه میتوانند از آن استفاده کنند؟
البته نیازی نیست وقتی به استخراج اطلاعات و دیتا حرف میزنیم تنها به شبکههای اجتماعی فکر کنیم، هر رسانه آنلاین، فروشگاه، مرکز خرید و حتی خرید روزمره ما میتواند استخراج شود و در اختیار شرکتها یا دولتها قرار بگیرد.
حاکمیت بر داده چیست؟ | دولت یا شرکت، داده در مالکیت کیست؟
مهدی فیروزآبادی در تعریف حاکمیت بر داده توضیح میدهد که این مردم یک کشور هستند که به نهادی به نام حاکمیت یا دولت این اختیار را میدهند که به دادهها دسترسی داشته باشد: «براساس یک قرارداد اجتماعی مردم به حاکمیت اختیاراتی میدهد تا او با قانون گذاری خدماتی به آنها بدهد. همان مردمی که حاکمیت را به وکالت خود برگزیدهاند و اختیار حاکمیت بر داده را به او تفویض کردند»
حالا حاکمیت بر اساس این اختیارات با ابزارهایی که در دست دارد قانون گذاری خواهد کرد و بر مبنای آن قانون نیاز مردم را تامین میکند. فیروزآبادی معتقد است هر چه در این فرایند منافع مردم بیشتر تضمین شود و رضایت آنها جلب شود این حاکمیت بیشتر ادامه خواهد یافت.
حاکمیت با داده چیست؟ |دولت یا شرکت، داده در مالکیت کیست؟
حاکمیت داده محور یا همان حاکمیت با داده یعنی در فرایند حاکمیت بر داده چگونه از دادهها در روند تصمیم سازی استفاده شود. به زبان ساده یعنی تاثیر دادهها در فرایند تصمیم سازی توسط حاکمان.
یکی از مثالهایی که این پژوهشگر دکتری علوم شناختی برای بهتر فهمیده شدن تصمیم گیری با داده یا همان حاکمیت با داده میزند دوران کرونا است. زمانی که که همه دولتها با دوگانهای حفظ جان شهروندان و از طرفی با شکنندکی اقتصاد خانوار روبهرو بودند.
در این دوران بود که دیگر نمیشد پشت اتاقهای دربسته و تنها بر اساس اطلاعات و شواهد میدانی تصمیم گرفت. پس همه حکومتها براساس دادههای خود و حتی دادههای جهانی تصمیم گرفتند.
دولتها با محاسبه تعداد بیمارستانها و تعداد ورودی و خروجی آنها یا تعداد وفات و سلامت شهروندان تصمیمات بهداشتی یا سیاستهایی برای کنترل بیماری وضع کردند. نقشههای رنگ وارنگ دوران کرونا را که خاطرتان هست؛ همان نقشهای که نشان میداد هر شهر در حالت قرمز، سبز یا نارنجی است. شاید این یکی از مهمترین تجربیات سالهای اخیر است که نشان میدهد چگونه حاکمیت با داده میتواند به نجات جان شهروندان بیانجامد.
داده های رفتاری چیست؟ | دولت یا شرکت، داده در مالکیت کیست؟
از نظر فیروزآبادی دادههای رفتاری یکی از مهمترین کلان دادههایی است که میتواند روی تصمیم سازی داده مبنا اثرگذار باشد.
او از شروع قرن بیستم میگوید از روزگاری که با رواج روانشناسی تجربی پژوهشگران در آزمایشگاهها میفهمیدند که انسانها در برابر اتفاقات و رویدادها چه واکنشی نشان میدهند.
آزمایشاتی که در آزمایشگاهها اتفاق میافتاد تا قابل اندازه گیری و سنجش باشد. اما هر چه پیشتر آمدیم سوالات بزرگتر و بیشتری در برابر پژوهشگران قرار گرفت، تودهها در برابر بحرانهای اجتماعی چه واکنشی نشان میدهند؟
اگر تا یک زمانی این رفتار از طریق داده های رفتاری آزمایشگاهی سنجیده میشد حالا با ظهور شبکههای اجتماعی و بسترهای آنلاین ما ناخواسته و بدون آگاهی خود را در آزمایشگاهی بزرگ قرار دادیم تا رفتار و گفتههای ما به کلاندادههایی مهم تبدیل بشوند. فیروزآبادی میگوید: «حالا دولت ها میدانند کرونا روی اضطراب و افسردگی چه تاثیری داشته است؟ اثر اتفاقات بر روح و روان مردم به راحتی میتوان فهمید. این داده ها برای سیاست گذار بسیار مهم است. در سیاست گذاری داده محور استفاده از داده های رفتاری بسیار مهم است.»